«الطریق الطویل» آینة حماسه و ایستادگی

مقاومت به عنوان راهکاری دفاعی در برابر تعدّی و تجاوز، ارزش خاصی در زندگی انسان دارد. این ارزش، توجّه شاعران و نویسندگان را در قرون اخیر به خود جلب کرد و سبب‌شد که مقاومت در آثار ادبی انعکاس یابد و ادبیّاتی به نام ادبیّات مقاومت یا ادبیّات پایداری شکل‌گیرد. رمان «الطریق­الطویل» اثر نجیب الکیلانی، نویسندة معاصر مصری که در این پژوهش مورد بحث و بررسی واقع‌شده، یکی از بهترین شواهد ادبیّات مقاومت‌است.نویسنده در رمان مذکور اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مصر را در اثنای جنگ جهانی دوم تا زمان خروج استعمار انگلیس از این کشور به‌تصویر کشیده‌است. در این برهه، پیامدهای منفی جنگ و استعمار و آثار سوء استبداد و دست‌نشاندگی حکّام  موجب نابسامانی اوضاع، محرومیّت مردم از حقوق خود و نارضایتی آنان گردید و ایشان را در برابر انگلیسی‌ها و حکّام  دست‌نشانده وادار به مقاومت­نمود. مقاومت آنها که به اشکال مختلفی چون شورش، تظاهرات و مبارزۀ مسلّحانه بروز یافت، سرانجام با ایمان، میهن‌دوستی، اصرار واتّحاد آنان به‌ثمر نشست و با براندازی حکومت دست‌نشانده و بیرون راندن استعمار، استقلال و آزادی را برای کشورشان به‌ارمغان آورد. با این تفاصیل، استنتاج می‌شود که مردم مقاوم مصر در یک بازة زمانی طولانی تحت اهرم فشار دو عامل خارجی (جنگ و استعمار) و عوامل داخلی (استبداد و دست‌نشاندگیِ حکّام ) قرار­ گرفته‌اند؛ از همین‌رو، رنج و مشقّت فراوانی را متحمّل شده‌اند و به دلیل عدم توجّه انگلیسی‌ها و حکّام  دست‌نشانده به حقوق آنها برای واقعیّت بخشیدن به­خواستة خود، راهی جز مقاومت نداشته‌اند و اگر روحیة آنان با صفاتی چون ایمان، میهن‌دوستی، اصرار و اتّحاد تقویت نمی‌شد، مقاومت آنها به نتیجة مطلوب نمی‌رسید.